در هنر و صنعت فرش بافی نقشه یک بخش مهم و به تعبیری اساسی‌ترین بخش کار به شمار می رود. در کنار مسائل و عوامل مهمی که تشکیل دهنده اعتبار و ارزش فرش به حساب می‌آید اصالت و هویت ملی یک فرش از روی نقشه آن شناخته می‌شود.

نواع نقشه قالی

نقشه قالی به چهار دسته تقسیم می‌شود.

۱-      نقشه‌های نقطه چین شده

۲-      نقشه‌هایی که بخشی از آن نقطه چین شده و بخشی دیگر از آن بدون نقطه است.

۳-      نقشه‌هایی که بدون نقطه چین می‌باشند.

۴-      استفاده از عکس یا نقاشی بدون استفاده از نقطه‌چین

کامپیوتر و نقش آن در طراحی فرش

کامپیوتر به عنوان یک صنعت نوین در طراحی فرش و نقشه‌ می‌تواند یاری دهنده صنعت فرش ایران باشد

نقشه خوانی

سه روش برای نقشه خوانی وجود دارد.

۱- خود بافنده نقشه را در اختیار داشته باشد و با نگاه کردن به آن قالی را ببافد.

۲- فرد دیگری که معمولا خود نیز در حال بافت است نقشه را با صدای بلند می‌خواند و یک یا چند بافنده دیگر طبق آن گره می‌زنند

۳- استفاد ه از کامپیوتر نقشه‌خوان ؛ این دستگاه به تازگی وارد صنعت فرش بافی شده است و هنوز به طور همه‌گیر مورد استفاده قرار نگرفته و در برخی از مناطق و سازمانها به کار گرفته شده است

کاغذ شطرنجی و انواع آن

کاغذ شطرنجی یا کاغذ نقشه یا کاغذ موتیف کاغذی است که نقشه و طرح قالی بر روی آن کشیده می‌شود این کاغذ جدول بندی شده و هر مربع بزرگ آن به ده خانه طولی و ده خانه عرضی تقسیم می‌شود و هر مربع کوچک علامت یک گره است.

طرح فرش در ایران

مجموعه وضع ظاهری فرش که عبارت از نقش ، رنگ‌آمیزی ، بافت ابعاد و تناسب این عوامل در متن و حاشیه می‌باشد طرح فرش را شامل می شود طرح فرش ایران آمیزه‌ای است از هنر و صنعت و معتقدات و فرهنگ ایرانی که طی قرون و اعصار شکل گرفته متجلی گشته تکمیل گردیده به اوج رسیده و به جهانیان به عنوان بارزترین نشانه ذوق و سلیقه و عصاره هنر مردم این مرز و بوم ارائه شده است.

چند نمونه از نقشه های قالی بافی

نقشه 1/4 قالی بافی

نقشه 1/4 قالی بافی

نقشه واگیره یا تکراری قالی بافی

نقشه ان یکاد