|
فرش
كلمه‌ای است عربی و به هر آنچه كه گستردنی باشد گفته مي‌شود معادل فارسی آن قالي، قاليچه و … مي‌باشد.
پشم
ليف پروتئينی و مجعد است كه روی پوست گوسفندان مي‌رويد و بر اثر سوختن بويی مشابه بوی موی سوخته از خود متصاعد مي‌نمايد و پس از دور كردن شعله خاموش مي‌شود و خاكستری نرم و پودر مانند باقی مي‌گذارد.
كرك
الياف ظريف لابلای موی بز يا شتر است و ليكن در فرش، به الياف ظريف و بلند پشمی (مانند پشمهای گوسفندان نژاد مرينوس در استراليا و يا بلوچ) كرك گفته مي‌شود.
پشم بهاره
پشمی است كه طی روزهای آخر زمستان يا اول بهار، قبل از بارش اولين باران بهاری بر روی گوسفندان چيده شده باشد كه بخاطر داشتن لطافت و طول زياد و نداشتن خار و خاشاك از پشم پاييزه مرغوبتر است.
خامه
اصطلاحاً در هنر فرشبافی به نخ پشمی مورد استفاده برای پرزهای فرش است كه به صورت دو لا تهيه مي‌شود خامه گفته مي‌شود.
متريك
واحد اندازه‌گيری ضخامت خامه پشمی مورد مصرف در قاليبافی است. به عدد طولی خامه پشمی يك لا بر حسب متر كه وزن آن يك گرم باشد مي‌گويند لذا هر چه عدد متريك بيشتر بشود خامه پشمی يك لا ظريفتر مي‌گردد. متداولترين اعداد متريك در خامه‌ها 3 الی 10 مي‌باشند.
ابريشم
الياف بسيار بلند پروتئينی هستند كه كرم ابريشم برای توليد پيله در اطراف خود ترشح مي‌کند.
دنير
واحد اندازه‌گيری ضخامت الياف ابريشم است و به وزن 9000 متر ليف ابريشمی بر حسب گرم گفته مي‌شود لذا برعكس عدد متريك هر چه عدد دنير بيشتر شود ليف ابريشمی ضخيمتر مي‌گردد. دنير 60 الی 160 در قاليبافی مصرف دارد و ظريفتر از آن (كمتر از دنير 60) را در پارچه‌بافی استفاده مي‌نمايند.
پنبه
الياف سلولزی است كه از گياه پنبه به دست مي‌آيد و بر اثر سوختن بوی كاغذ سوخته از خود متصاعد مي‌نمايد و پس از دور شدن از آتش خاموش مي‌شود و خاكستری نرم و پودر مانند باقی مي‌گذارد.
نمره
به تعداد كلافهای (HANK) 840 ياردی (يك يارده = 44/91 سانتيمتر) نخ پنبه‌ای يك لا در يك پوند (يك پوند = 59/453 گرم) مي‌گويند و معمول] نمره نخ يك لای پنبه‌ای مورد استفاده در قاليبافی 5، 10، 20 و بعضاً 40 مي‌باشد.
تار (چله)
نخهايی هستند نازك، چند لا شده و پرتاب كه معمولاً از جنس پنبه بوده و برای بافت فرش بايستی بر روی دار بطور عمودی نصب گردند و وظيفه آن نگهداری گره‌های فرش مي‌باشند. جنس چله‌ها برای فرشهای ريزبافت به منظور برخورداری از استحكام لازم، ابريشمی انتخاب مي‌شوند و در فرشهای بافت مناطق عشايری و روستايی جنس چله‌ها را به جهت مقاومت بيشتر در برابر سرما و رطوبت و همچنين ايجاد نرمی و انعطاف لازم در فرش كه برای كوچ كردن امری ضروری است از پشم انتخاب مي‌نمايند.
گره‌زدن
به تاباندن خامه‌های پشمی يا ابريشمی به دور چله‌های فرش در حين بافت گره زدن مي‌گويند.
ذرع
واحد اندازه‌گيری طول فرش از قديم مي‌باشد كه در مناطق فارسي‌باف معادل 104 سانتيمتر و در مناطق كرماني‌باف 108 سانتيمتر و در مناطق آذري‌باف 112 سانتيمتر است.
چارك
به 4/1 ذرع، چارك گفته مي‌شود كه در مناطق فارسي‌باف 26 سانتيمتر است و در مناطق آذري‌باف 28 سانتيمتر است.
گره ذرعي
به 16/1 ذرع و يا به 4/1 چارك گره ذرعی مي‌گويند كه در مناطق فارسي‌باف 5/6 سانتيمتر و در مناطق آذري‌باف 7 سانتيمتر است.
رج
به رديف طولی و عرضی گره‌ها رج مي‌گويند.
رجشمار
به تعداد رجهای بافته شده (يا گره‌های زده شده) در يك گره ذرعی رجشمار مي‌گويند. اندازه گره ذرعی بستگی به سبك بافت فرش (آذری يا فارسي) دارد.
ريشه
به پايه و اساس هر چيزی ريشه گويند كه در فرش پايه و اساس را جفت چله‌ها (يك چله زير و يك چله رو) يعنی همان ريشه‌ها انجام مي‌دهند. بديهی است كه اگر ريشه‌های فرش (جفت چله‌ها) را از ساختمان فرش خارج كنيم آن فرش كاملاً از هم گسيخته مي‌شود و اين ريشه‌ها هستند كه پس از نصب بر روی دار امكان بافت را ميسر ساخته و ابعاد و رجشمار فرش را مشخص مي‌نمايند.
طول پرز
به ارتفاع پرزهای فرش گفته مي‌شود.
چله كشي
به نصب تار بر روی دار جهت بافت فرش به صورتی كه تارها يك در ميان زير و رو باشند چله‌كشی مي‌گويند چله‌های زير در پشت فرش قرار گرفته و توسط بدنه‌های پرز پوشانده مي‌شوند و چله‌های رو نيز در داخل فرش قرار مي‌گيرند عمل چله‌كشی به سه روش فارسی و‌آذری و يا تلفيقی انجام مي‌شود.
کمانه
چوب يا قطعه‌ای لوله‌ای شكل است كه محل چله‌های زير و رو را در فرش تغيير مي‌دهد و باعث مي‌شود تا يك رديف ضربدری در چند سانتيمتری دم بافت بوجود آيد.
سه لا گرد (سه لا سه گرد)
در مناطقی مانند كاشان و اصفهان و … به منظور ايجاد استحكام در چله‌ها ابتدا نخهای نازك چله را در سه گروه و در جهت عقربه‌های ساعت (S) تاب مي‌دهند سپس اين سه گروه را روی هم گذاشته و به منظور باز نشدن تاب اوليه در جهت عكس عقربه‌های ساعت (Z) مي‌تابند. بديهی است هر چه تعداد لاها و تاب نخ بيشتر شود استحكام نخ نيز بيشتر مي‌شود.
پود
پودها نيز معمولاً از جنس پنبه مي‌باشند و به صورت افقی در بافت فرش استفاده مي‌شوند و وظيفه آن نگهداری چله‌ها در كنار يكديگر مي‌باشد پودها را معمولاً به جهت رويت بهتر (در لابلای چله‌ها) و رفع جمع‌شدگی رنگ مي‌كنند كه اين رنگرزی نيز به دليل مقرون به صرف بودن و آسانتر بودن بانيل صورت مي‌پذيرد. پودها بسته به محل عبور آنها از بالا يا زير ضربدری و يا ضخامت آنها به انواع زير تقسيم مي‌شوند.
پود زير (پود ضخيم)
در اين نوع پود كه نخها در يك جهت تابيده مي‌شوند هر چه تعداد لاهای نخ و مقدار تاب آن كمتر باشد بهتر است پود زير ضخيمتر مي‌باشد و از زير ضربدری چله‌های فرش به طور مستقيم عبور داد مي‌شود.
پود رو ( پود نازك)
در اين نوع بايستی از تعداد لاها و تاب بيشتری استفاده شود تا پود ضمن نازك بودن از استحكام لازم نيز برخوردار باشد پود نازك از بالای ضربدری عبور داده مي‌شود و پس از دور زدن چله‌های زير و رو بر روی پود زير به شكل زيگزاگ قرار مي‌گيرد.
ابزار بافت
به وسايلی كه برای بافت فرش مورد استفاده قرار مي‌گيرند گفته مي‌شود كه اهم آنها عبارتند از:
دار:
به دستگاه قاليبافی كه از چوب يا فلز تهيه شده باشد اصطلاحاً دار گفته مي‌شود كه اجزا آن عبارتند از: سردار زيردار و راست روها. دارها بسته به نحوه قرار گرفتن بر روی زمين به انوع زير تقسيم مي‌شوند:
الف) دارهای افقي:
دارهايی هستند كه به موازات سطح زيمين نصب مي‌شوند و بافنده برای بافت بايستی روی آن بنشيند لذا عوارض حادی در انحنای ستون فقرات و شكل لگن خاصره ايجاد مي‌شود. دارهای افقی مورد استفاده در خانواده‌های كوچ‌نشين فاقد راست‌روها مي‌باشند تا عمل نصب و حمل و نقل به سهولت انجام شود.
ـ حاشيه:
معمولاً به دو شكل باريك و پهن اطراف طرح مركزی فرش را مي‌پوشاند و وجود يك حاشيه پهن در ميان حاشيه‌های باريك باعث مي‌شود تا تعداد آنها فرد باشد.
ـ زمينه:
بخشی است در ميان فرش كه گلها و اجزا طرح بر روی آن نقش بسته‌اند و اغلب در رنگهای لاكي، كرم و سرمه‌ای انتخاب مي‌شود.
ترنج:
به بخش مركزی فرش كه معمولاً مدور يا بيضی شكل است ترنج گفته مي‌شود.
سرترنج:
معمولاً در ابتدا و انتهای طرح ترنج قالبی به همراه اجزا طرح كشيده مي‌شود كه اصطلاحاً به آنها سرترنج مي‌گويند
|
دانلود فیلم آموزش بافت فرش سوفدسامبر 31, 2022 - 12:42 ب.ظ
دانلود نقشه های شطرنجی برای بافت گلیم و گلیم فرش...آگوست 14, 2022 - 8:36 ب.ظ
دانلود فیلم آموزش چله کشی و بافت فرش دو طرفه یا دو رو...می 13, 2022 - 12:45 ب.ظ
خوشحالیم که مطالب سایت قالی بافی برای شما مفید واقع شده.
پا...آوریل 28, 2024 - 10:27 ق.ظ توسط moeini
خیلی نکته خوبی گفتن واقعا ممنون ازشون آن شالله سلامت باشن...آوریل 11, 2024 - 1:07 ق.ظ توسط بهاره
ببخشید یه سوال داشتم. اگه کلا پود نازک از قالی بافی حذف بش...دسامبر 22, 2023 - 3:22 ب.ظ توسط حیدری
فروش گونی برنج تایلندی مخصوص بافت شبه قالی... 
عالی بود ممنون و سپاسگذار
گره ترکی همون گره معمولی که اول نخ رنگمونه رو از زیر بعد از رو رد میکنیم ؟همونه
درود بر شما
ممنون از حسن توجهون. خوشحالیم براتون مفید واقع شده.
گره ای که شما فرمودین، اسمش گره فارسی هستش و با انگشت میزنن. گره ترکی رو با استفاده از قلاب به این صورت : تاری که روی چوب هاف هستش رو انتخاب می کنیم، نخی که می خواهیم با اون ببافین رو از سمت چپ به زیره تار رد می کنیم و به صورت عددد هشت فارسی درست می کنیم ، با قلاب، تار بعدی که زیره چوب هاف هستش رو انتخاب می کنیم. قسمت کوتاه هشت ایجاد شده رو از بین دوتار رد می کنیم.
جهت دانلود فیلم آموزش بافت قالی و آشنایی با نحوه گره زدن، میتونید روی لینک زیر کلیک بفرمایید.
http://qalibafi.ir/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C/
موفق باشید
سلام ـ میخواستم بدونم رجشمار فرش چجور بدست میارن ـ مثلا سوال میکنن فرش با عرض ۳۵ با گره ۳۰۰ رجشمار ان بدست بیارید ـ چجور میشه بدست اورد ـ در مورد خامه ونازکترین خامه بیشتر میشه توضیع بدین ـ مثلا چجور برای بافت فرش انتخاب میکنن ـ ممنون میشم ـ در مورد ذرع هم توضیع بدید
سلام بر شما
ممنون که با وب سایت قالی بافی ارتباط برقرار نمودین.
خدمتتون عرض شود که رجشمار یعنی تعداد گره در هر 7سانتی متر. به عنوان مثال میپرسن رجشمار 45 یعنی چه؟شما باید بگین یعنی در هر 7سانتی متر 90عدد تار باید چله کشی انجام بشه. هر گره هم نیاز به دو تار داره بنابراین در هر 7سانتی متر،45گره جای خواهد گرفت. در ارتفاع هم همین طور است. یعنی هر 45رج،7سانتی متر خواهد شد.
نخی که از پشم گوسفندان ایرانی ساخته شده،به اصطلاح خامه گفته میشه که ضخیم و زبر هستن. نخی که از پشم گوسفندان صادراتی ساخته میشه،اصطلاحا مرینوس گفته میشه. نرم و نازک هم هستن. هر چقدر نخی که میخواهید باهاش ببافین، نازکتر باشه،فاصله بین تارها رو موقع چله کشی کمتر میکنید و همچنین از نخ چله با نمره کمتر استفاده میکنید.
زرع هم یعنی حدودا یک متر. به عنوان مثال میگن فرش یک زرع و نیم؛یعنی یک متر و نیم.
موفق باشید
سلام و خسته نباشيد بر شما هنرمند عزيز. ببخشيد خانم معيني عزيز من ميخوام نخ و نقشه تابلو فرش با رجشمار 50 بخرم ولي وقتي رفتم نخ چله كشي براي اين رجشمار بخرم آقاي فروشنده منو منصرف كرد و گفت شما نميتونيد اين رجشمار رو ببافيد براي شماها سخته البته من يه تابلو فرش با رجشمار 45 بافتم و خيلي هم خوب شده. متوجه منظور اين آقا نشدم ميشه شما لطفا راهنماييم كنيد اگر نخ و نقشه بخرم ميتونم با رجشمار 50 ببافم؟ و سوال دوم اينكه اگر من نخ و نقشه اي با رجشمار50 بخرم آيا خودم ميتونم با رجشمار 45 اون رو ببافم؟ با تشكر از شما و سايت خوبتون
سلام بر شما بزرگوار
منظور اون اقای فروشنده این بود که نخ چله برای رجشمار 50 خیلی ظریفه ممکنه چشمهاتون کمی ضعیف شه و کمی آهسته تر ببافین. در کل هر کاری بخواهین می تونید انجام بدین اراده قوی داشته باشین میتونید کم کم ببافین.مخصوصا تجربه کار با رجشمار 45 رو هم داشتین دیگه هیچ مشکلی نداره.
نقشه ها چون کد بندی هستن و تارها شماره داره. شما اگه با رجشمار 45 چله کشی کنید، اندازه طرحتون کشیده تر می شه یعنی عرضش زیاد می شه و زیباییش خراب می شه. اگه طرحی با رجشمار 50 خریدین، حتما همون رجشمار 50 چله کشی کنید اندازه طرح دربیاد طول و عرض کارتون تناسب داشته باشه.
موفق باشید
با سلام و عرض وقت بخیر.عذر میخوام سئوالی داشتم در مورد رجشمار فرش اصفهان و اصطلاح صد تایی که در اصفهان مرسوم است.این اصطلاح به چه معناست زمانیکه مثلا می گویند رجشمار ده تا صدتایی یا هزار خفت است؟چه ارتباطی با تعداد گره ها در ۶.۵ سانتیمتر دارد؟آیا تعداد صدتایی ها بسته به ابعاد فرش دارای محدودیت است؟مثلا رجشمار قالیچه ذرع و نیم حداکثر میتواند ده تا صدتایی باشد یا ریز باف تر هم امکان دارد.سپاسگزارم.
سلام بر شما بزرگوار
کلیت این که موقعی که میگن این فرش 6 متری 12 تا 100 تایی داره یعنی 1200 خفت داره که از تقسیم آن بر 200 که عرض فرشه تعداد گره در سانتی متر و اگر آن را در 6.5 ضرب کنیم رجشمارش میشه 40
میتونید با شماره اقای عبدالله احراری در تلگرام ارتباط برقرار بفرمایید. ایشون یکی از اساتید فرش هستن توضیحات بیشتری در این زمینه خدمتتون میدن.
شماره اقای احراری 09153178910
موفق باشید
سلام یه قسمتی هستش بعد از زنجیره زدن که قبل و بعد بافت میزنن که فرش سفت وایسته.چی بهش میگن؟میشه یه توضیح بدین درموردش؟
درود بر شما
بهش میگن گلیم ابتدا و انتهای کار. دو نوع هستش سوف و کرباس. ساده اش اینه که با نخ چله، یه ردیف پود ضخیم بکشین،یه ردیف پود نازک، ۴الی ۶ردیف ببافین کافیه.
اگه نیاز به فیلم آموزشی داشتین،از طریق لینک زیر میتونید دانلود بفرمایید
https://qalibafi.ir/دانلود-فیلم-آموزش-گلیم-بافی/